kölgə

is.

1. Qarşı tərəfdən işıq düşən hər hansı bir şeyin qara əksi. Binanın kölgəsi. Kölgəsi yerə düşmək. – . . Kəndlilər gəlib çömbəliblər tayanın kölgəsində. C. M.. Bizim bağa su axıdır açdığın bərə; Bizim tutdan sizin bağa kölgə düşəcək. M. Araz. Kölgə salmaq – bax kölgələmək. Ağac kölgə salmışdı. – Az qala başım yetişə göylərə; Şax-budağım kölgə salıb hər yerə. M. Ə. S.. . . Ərik və tut ağacları başbaşa verərək, günün qabağını çətir kimi tutur, yaşıl otların, tər yoncaların üzərinə sərin kölgə salırdı. İ. Ə.. // məc. İnsanın daxili hiss və həyəcanının üzündə, gözündə ifadəsi, təcəssümü. Qəm kölgəsi üzünü bürüdü. – Yorğunluğun kölgəsi; Sıralanmış alnının; Qırışıq izlərində. R. R.. Balaca Nərgizin üzündən bir kölgə keçdi. Ə. M.. // İşıq şüalarının bilavasitə düşmədiyi yer, sahə: kölgə yer, kölgəlik. Kölgədə oturmaq. Kölgə tərəfə keçmək. – Divar dibində kölgədə xoruz, toyuqlar uyqular. . A. S.. <Alış nazirə:> Gəlin, barı gedək, bir kölgədə dincəlin. B. Bayramov.

2. Rəsmdə və ya şəkildə təsvir edilən hər hansı bir şeyin az işıq düşən hissəsi.

3. Qaranlıqda, dumanda aydın görünməyən şey; qaraltı. Kölgə kimi seçilmək. – Uzaqdan bir kölgə <Səlim və Mehribanı> pusur, gizlicə təqib edirdi. S. H.. Yağışdan qorxmadı, boran bilmədi; Onu sarsıtmadı hənirti, kölgə. M. R.. Qayınana ilə gəlin şirin danışdıqları zaman qapıda bir kölgə göründü. Ə. Vəl..

4. Əks, şəkil mənasında. Suda öz kölgəsini görüb o zaman; Sandı bir özgə itdir ol heyvan. A. S..

5. məc. Kölgənizdə, kölgəsində şəklində məc. – köməyinizlə (köməyi ilə), himayənizdə (himayəsində), sayənizdə (sayəsində). <Uşaqlar> ancaq sizin kölgənizdə oxuyub dərsi tamam ediblər. Ə. H.. <Allahqulu:> Allah onlara kömək eləsin, onların kölgəsində gəlib çıxdım. Ç..

◊ Kölgədə qalmaq – gözə görünməmək, üzə çıxmamaq, tanınmamaq, özünə diqqəti cəlb etməmək. <Sərətan:> Bir odur təhlükə mənə ölkədə; Önündə şöhrətim qalır kölgədə. M. R.. . . . kölgədə qoymaq (buraxmaq) – 1) . . . ikinci yerdə buraxmaq, . . . daha irəliyə keçmək, birinci olmaq, diqqət mərkəzində olmaq; 2) fikir verməmək, diqqətsiz buraxmaq, laqeyd baxmaq. Kölgə kimi – yanından əl çəkmədən, daim izləyərək, ayrılmadan. Kölgə kimi izləmək. Kölgə kimi əl çəkməmək. – <Xavər Arifə:> Kölgən kimi həp pəsincə qoşdum; Eşqinlə qanadlanıb da uçdum. H. C.. Səltənət evdən çıxanda Cəlil onu kölgə kimi təqib edir, bir an belə gözdən qoymurdu. Ə. Vəl.. Cuma . . kölgə kimi ondan üzülməyən qadına . . qapını bağlamaq işarəsini verdi. . Ə. Ə.. Kölgə salmaq məc. – bürümək, əhatə etmək. Əcəl başımıza kölgə salmamış; Sizdən «can» eşidim, sizə «can» deyim. B. V.. Lakin son həftələr Ulduzun gözlərinə böyük bir nigarançılıq kölgə salmışdı. Ə. M.. Kölgəsindən qorxmaq (ürkmək) – çox qorxaq, ürəksiz adam haqqında. Kölgəsindən ürkən Məşədi Qulam Ceyranoğlunu titrətmə götürdü. S. R.. Kölgəsini qılınclamaq – hədələyərək dalınca danışmaq, düşmənçilik etmək. <Balaxanım Dadaşa:> Sən yüz də o Şiraslanın kölgəsini qılınclayasan, . . heç bir şey apara bilməyəcəksən. S. R..